Zastrzeżenie numeru PESEL ma pomóc m.in. w ochronie przed wyłudzeniami kredytów na nasze dane. Rozwiązanie przydatne, ale w niektórych przypadkach, zwłaszcza na początku, może utrudnić wykonanie niektórych czynności, np. założenie konta w banku, o czym przekonaliśmy się na własnej skórze.
Co daje zastrzeżenie PESEL-u?
O możliwości zastrzeżenia numeru PESEL, którą otrzymaliśmy w ramach wprowadzonej Ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz. U. z 2023 poz. 1394) pisaliśmy na łamach Money Wire już kilkukrotnie.
Dokładnie od 17 listopada 2023 r. Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło w aplikacji mObywatel oraz na stronach gov.pl opcję blokady numeru PESEL, która ma nas ochronić przed wyłudzeniem kredytu lub pożyczki na nasze dane, ale także np. zawarcie umowy notarialnej przez osobę podszywającą się pod nas, a posługującą się naszym dowodem osobistym.
Dzięki wprowadzonej funkcjonalności zastrzeżenia PESEL zyskujemy poczucie bezpieczeństwa, ponieważ to na bankach, firmach pożyczkowych czy notariuszach ciążyć ma obowiązek sprawdzenia, czy nasz PESEL nie jest ujęty w bazie PESEL-i zastrzeżonych.
Co prawda obowiązek ten instytucje będą miały dopiero od 1 czerwca 2024 r., tak nic nie stoi na przeszkodzie, by robiły to już od 18 listopada tego roku. I robią, o czym przekonaliśmy się, próbując założyć konto bankowe na selfie, po uprzedniej blokadzie numeru PESEL.
Zastrzeżenie PESEL a założenie konta w banku
Zgodnie z Ustawą zastrzeżenie numeru PESEL ma chronić nas -obywateli przede wszystkim przed:
- zawarciem umowy kredytowej, sprzedaży ratalnej;
- dokonaniem czynności notarialnej (np. sprzedaż nieruchomości);
- zawarciem umowy o rachunek bankowy, konto oszczędnościowe, lokatę;
- zawarciem umowy o usługi telefoniczne.
Jak widać, zastrzeżenie PESEL chroni nie tylko przed wyłudzeniem kredytu czy zawarciem umowy notarialnej, ale także zawarciem na nasze dane umowy o usługi telefoniczne oraz … założeniem konta w banku (ROR, konta oszczędnościowego, lokaty), co, całkiem przypadkiem, zweryfikowaliśmy.
Chcąc założyć konto osobiste online, którego celem miała być jego recenzja na łamach Money Wire, wypełniłem wniosek na stronie banku, zrobiłem selfie, wykonałem zdjęcia dowodu, wysłałem wniosek i czekam. Godzinę, dwie, trzy i nic! Żadnego komunikatu, żadnego feedbacku, żadnych telefonów czy maili od banku. Wniosek wpadł, jak kamień w wodę.
Pół dnia później – z oczywistym już negatywnym nastawianiem – skontaktowałem się z bankiem telefonicznie z pytaniem, “co z moim wnioskiem”. Od miłej pani konsultantki usłyszałem, że konto nie może być założone, ponieważ numer PESEL jest zablokowany, a jeśli ja to faktycznie ja, to powinienem go odblokować, zanim rozpocząłem procedurę otwierania nowego konta…
Potwierdzone! Zastrzeżenie numeru PESEL uniemożliwi Ci założenie konta w banku.
Jeśli zastrzegłeś swój PESEL, a następnie – skuszony promocjami bankowymi – wpadłeś na pomysł, by założyć nowy rachunek z piorunującym CashBackiem czy premią na start, bank odmówi Ci zawarcia umowy do chwili usunięcia PESEL z rejestru! W niektórych przypadkach zdjęcie blokady numeru PESEL może potrwać nieco dłużej, co najlepiej zrobić dzień przed złożeniem wniosku o nowe konto bankowe tudzież kredyt czy pożyczkę.
Jak “odstrzeć” PESEL?
Wycofanie blokady numeru PESEL jest tak samo proste jak jego zastrzeżenie. Możesz to zrobić na kilka sposobów:
- w aplikacji mObywatel
- na stronie obywatel.gov.pl
- w urzędzie miasta lub gminy
- w banku lub placówce pocztowej
Jak przekonuje Ministerstwo, cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL powinno nastąpić automatycznie, co zostanie potwierdzone w aplikacji mobilnej lub na stronie gov.pl. Jeśli zastrzeżenie cofasz w urzędzie lub w placówce pocztowej, urzędnik wyda Ci odpowiedni dokument potwierdzający wycofanie Twojego numeru PESEL z rejestru zastrzeżonych.
W przypadku aplikacji mObywatel (także tej na stronie gov.pl) cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL faktycznie jest wyjątkowo proste i zajmuje nie więcej niż kilkanaście sekund. Wystarczy wejść w odpowiednią zakładkę i kliknąć przycisk “cofnij zastrzeżenie PESEL”.
Co ciekawe, aplikacja zapyta nas, czy chcemy cofnąć zastrzeżenie PESEL bezterminowo, czy też wyłącznie na określony czas. Jest to o tyle wygodne, że po ustawieniu czasu, na jaki “odstrzegamy” PESEL nie musimy później pamiętać o jego ponownym zastrzeżeniu – system dokona tej czynności automatycznie.
Czy warto zastrzec PESEL?
Zdecydowanie TAK! Mimo że podczas próby założenia konta w banku zostałem odprawiony z kwitkiem właśnie z uwagi na wcześniejsze zastrzeżenie swojego PESEL-u, to było to jedynie potwierdzeniem, że rejestr działa i robi to, co powinien – blokuje oszustom możliwość wykorzystania moich danych w kontaktach z bankami.
Zablokowanie unikalnego, a zarazem niezbędnego do wykonania wielu czynności numeru, jest po prostu pewnego rodzaju parasolem ochronnym, dzięki któremu wiem, że nikt na moje dane np. nie wyłudzi kredytu.
Nie ma tu jednocześnie znaczenia to, czy oszust chciałby wziąć na mnie pożyczkę online, czy też w ramach “współpracy” z nieuczciwym bankierem bądź pośrednikiem kredytowym. Rejestr PESEL-i zastrzeżonych zwyczajnie im to uniemożliwi, o ile oczywiście banki będą respektowały narzucone na nich ustawowe obowiązki.
Opracowanie: Money Wire
