Co to jest leasing finansowy i jak działa?

Rozważając opcje finansowania swojej firmy, warto zwrócić uwagę na leasing finansowy – rozwiązanie, które może przynieść szereg korzyści zarówno finansowych, jak i podatkowych. W tym artykule wyjaśniamy, jak działa leasing finansowy i czym różni się od leasingu operacyjnego, jakie są jego główne zalety i jak wyglądają kwestie podatkowe tego rodzaju finansowania.

Co to jest leasing finansowy – definicja

Leasing finansowy, znany również jako leasing kapitałowy, to forma finansowania, w której leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo do użytkowania przedmiotu leasingu na określony czas w zamian za określonej wysokości miesięczne raty.

W tym modelu leasingu to leasingobiorca ponosi zazwyczaj wszystkie koszty związane z eksploatacją i utrzymaniem przedmiotu, tak jakby był właścicielem przedmiotu, mimo że formalnie nim nie jest. Po zakończeniu umowy ma możliwość wykupu przedmiotu leasingu za ustaloną wcześniej wartość rezydualną.

leasing finansowy definicja — Leasing finansowy definicja Money Wire. Foto: MW/Algrafika Official

W praktyce leasing finansowy jest podobny do kredytu na zakup danego dobra, z tą różnicą, że prawo własności do przedmiotu leasingu pozostaje po stronie leasingodawcy aż do zakończenia umowy.

Leasing finansowy warunki

Aby umowę leasingu można było zakwalifikować jako leasing finansowy, musi ona spełniać określone kryteria, które zostały wymienione w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Po pierwsze, umowa powinna przewidywać, że po jej zakończeniu leasingobiorca stanie się właścicielem przedmiotu leasingu. Innymi słowy, umowa zawiera opcję, która pozwala na przejęcie własności rzeczy po upływie czasu leasingu.

Po drugie, leasingobiorca może mieć opcję zakupu przedmiotu leasingu po cenie niższej niż jego wartość rynkowa w momencie zakończenia umowy. To oznacza, że po wygaśnięciu umowy, leasingobiorca może nabyć dobro po cenie korzystniejszej niż ta, którą można by uzyskać na wolnym rynku.

Kolejnym warunkiem jest, że czas trwania umowy leasingowej powinien pokrywać się z większością okresu, przez który przedmiot leasingu może być ekonomicznie użyteczny. Czas ten nie powinien być krótszy niż trzy czwarte przewidywanego okresu użyteczności dobra.

Ponadto całkowita wartość opłat leasingowych, po uwzględnieniu dyskonta, określona na dzień zawarcia umowy, powinna przewyższać 90% wartości rynkowej przedmiotu leasingu.

Wreszcie, przedmiot umowy leasingowej powinien być dostosowany do specyficznych potrzeb leasingobiorcy. To oznacza, że dobro jest na tyle specjalistyczne lub modyfikowane, że jest wyraźnie przeznaczone do użytku przez konkretnego leasingobiorcę.

Dodatkowo, w umowie leasingu finansowego często nie ma możliwości jej wypowiedzenia przed czasem, co oznacza, że leasingobiorca jest zobowiązany do przestrzegania warunków umowy przez cały okres jej trwania.

Leasing finansowy a leasing operacyjny

Leasing finansowy i leasing operacyjny to dwa podstawowe rodzaje leasingu, które różnią się od siebie przede wszystkim w zakresie rachunkowości oraz skutków podatkowych.

W leasingu finansowym leasingobiorca w praktyce traktowany jest jak właściciel przedmiotu leasingu. Oznacza to, że bierze on na siebie większość ryzyk związanych z eksploatacją, takich jak zużycie czy utrata wartości.

Leasing finansowy jest zazwyczaj zawierany na dłuższy okres czasu, a raty leasingowe są często wyższe, ponieważ pokrywają one całą wartość przedmiotu leasingu. Na koniec umowy leasingowej, leasingobiorca ma możliwość wykupu przedmiotu za wcześniej ustaloną, zwykle symboliczną kwotę, co umożliwia mu stanie się pełnoprawnym właścicielem.

W księgach rachunkowych przedmiot leasingu finansowego jest zazwyczaj ujmowany jako aktywa i równocześnie jako zobowiązanie, a leasingobiorca może dokonywać odpisów amortyzacyjnych.

Natomiast leasing operacyjny jest bardziej podobny do wynajmu. Leasingodawca pozostaje właścicielem przedmiotu leasingu i to on ponosi większość ryzyka związanego z jego eksploatacją.

Na koniec umowy leasingowej, leasingobiorca może zwrócić przedmiot leasingodawcy, przedłużyć umowę leasingową lub dokonać wykupu za ustaloną w umowie wartość.

W leasingu operacyjnym raty leasingowe są w całości zaliczane do kosztów uzyskania przychodu. W księgach rachunkowych przedmiot leasingu operacyjnego nie jest ujmowany jako aktywa leasingobiorcy, a raty leasingowe są traktowane jako wydatki operacyjne, co może być korzystne dla wyniku finansowego firmy.

Pod względem podatkowym w leasingu operacyjnym całość rat leasingowych jest zwykle odliczana jako koszt uzyskania przychodu. W przeciwieństwie do leasingu finansowego leasingobiorca w leasingu operacyjnym nie dokonuje odpisów amortyzacyjnych, ponieważ nie jest uznawany za właściciela przedmiotu leasingu.

Dodatkowo leasing finansowy może być bardziej atrakcyjny dla firm, które chcą wykazać więcej aktywów w bilansie, co może poprawić wskaźniki finansowe takie jak wskaźnik zadłużenia czy stopa zwrotu z inwestycji. Z kolei leasing operacyjny może być preferowany przez firmy, które chcą zachować płynność finansową i nie chcą obciążać swojego bilansu dodatkowymi zobowiązaniami.

Przeczytaj także:

Co może być przedmiotem umowy leasingu?

Przedmiotem umowy leasingu finansowego mogą być różne środki trwałe, które są długoterminowymi aktywami wykorzystywanymi w działalności gospodarczej.

Obejmuje to na przykład:

Samochody osobowe i ciężarowe,
Maszyny i urządzenia produkcyjne,
Maszyny i urządzenia budowlane,
Sprzęt komputerowy i biurowy,
Sprzęt medyczny i specjalistyczny,
Wyposażenie gastronomi,
Nieruchomości (budynki biurowe, magazyny czy hale produkcyjne),
Środki transportu, takie jak statki, samoloty czy pociągi.

Mimo że umowę leasingu kojarzymy głównie z samochodami, to jej przedmiotem mogą być również niematerialne aktywa firmy, jak oprogramowanie czy licencje.

Leasing finansowy a podatek VAT

W przypadku leasingu finansowego VAT jest rozliczany dość specyficznie. Obowiązek podatkowy z tytułu VAT powstaje bowiem w momencie dostarczenia towaru, czyli na samym początku umowy leasingowej. To oznacza, że leasingobiorca musi zapłacić VAT od całej wartości przedmiotu leasingu od razu, na podstawie faktury wystawionej na całą wartość świadczenia, mimo że płatności rozkładane są na cały okres trwania umowy leasingowej.

Jednocześnie leasingobiorca ma prawo do odliczenia VAT naliczonego, pod warunkiem że przedmiot leasingu jest wykorzystywany do działalności gospodarczej opodatkowanej VAT. Odliczenie to może być dokonane w deklaracji za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Warto też podkreślić, że w leasingu finansowym VAT od rat leasingowych nie jest rozliczany w każdym okresie płatności rat, w przeciwieństwie do leasingu operacyjnego, gdzie VAT rozliczany jest w miarę płacenia poszczególnych rat, ponieważ jest on traktowany jak usługa. W leasingu operacyjnym obowiązek podatkowy VAT powstaje z chwilą wykonania każdej usługi, czyli z każdą płatnością raty leasingowej.

W kontekście leasingu finansowego, po początkowym rozliczeniu VAT, leasingobiorca nie rozlicza go już z kolejnymi ratami, ponieważ całość podatku została uregulowana na etapie rozpoczęcia umowy. To oznacza, że w dalszej części trwania umowy leasingowej, płatności rat są wolne od VAT. Cała procedura jest uproszczona w porównaniu do leasingu operacyjnego, gdzie VAT jest rozliczany cyklicznie wraz z każdą ratą.

Podsumowując, leasing finansowy wiąże się z koniecznością jednorazowego rozliczenia VAT na początku umowy, co jest korzystne dla przedsiębiorstw, które mogą odliczyć cały VAT od razu, pod warunkiem że przedmiot leasingu jest wykorzystywany do działalności opodatkowanej podatkiem VAT. Jeżeli przedmiot leasingu wykorzystywany jest do działalności zwolnionej z VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje.

Amortyzacja przedmiotu leasingu

Przedmiot leasingu finansowego może być amortyzowany przez leasingobiorcę, ponieważ to on uznawany jest za “ekonomicznego właściciela” tego środka trwałego. Amortyzacja pozwala na systematyczne rozłożenie kosztu nabycia środka trwałego na okres jego użytkowania, co jest odzwierciedleniem utraty wartości tego środka z biegiem czasu.

Zgodnie z przepisami podatkowymi, leasingobiorca wprowadza przedmiot leasingu do ewidencji środków trwałych i dokonuje odpisów amortyzacyjnych, które mogą być następnie zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, redukując tym samym należny fiskusowi podatek dochodowy.

Amortyzacja w leasingu finansowym jest dokonywana według zasad określonych dla danego rodzaju środków trwałych, co oznacza stosowanie odpowiednich stawek i metod amortyzacyjnych. Stawki te są zależne od kategorii środka trwałego i przewidywanego okresu jego ekonomicznej użyteczności.

Przedmiot leasingu jest amortyzowany do momentu, gdy jego wartość zostanie w pełni umorzona lub do chwili wykupu przedmiotu leasingu, jeśli taka opcja została przewidziana w umowie leasingowej.

Dokonując amortyzacji, należy również uwzględnić przepisy dotyczące jej limitów, które mogą być wprowadzane przez ustawodawcę, na przykład w przypadku samochodów osobowych. Limity te mogą wpływać na maksymalną kwotę rocznych odpisów amortyzacyjnych.

W przypadku przedterminowego zakończenia umowy leasingowej leasingobiorca może być zobowiązany do dokonania korekty amortyzacji, co może mieć wpływ na wynik finansowy przedsiębiorstwa.

Zakończenie umowy leasingu finansowego

Kiedy umowa dobiega końca, leasingobiorca może wykupić przedmiot leasingu za wartość rezydualną, która została określona w umowie leasingowej. Wartość ta jest często znacznie niższa niż wartość rynkowa przedmiotu, co czyni wykup atrakcyjną opcją dla leasingobiorcy. Po dokonaniu wykupu i opłaceniu wszystkich należności leasingodawca przenosi własność na leasingobiorcę.

Jeśli leasingobiorca zdecyduje się nie wykupywać przedmiotu leasingu, musi go zwrócić leasingodawcy. W takim przypadku przedmiot leasingu jest zazwyczaj odsprzedawany lub ponownie wykorzystywany w kolejnych umowach leasingowych przez leasingodawcę.

Wady i zalety leasingu finansowego

Zalety leasingu finansowego:

Rozłożenie kosztów – Leasing pozwala na rozłożenie płatności za przedmiot leasingu na raty, co ułatwia zarządzanie budżetem i płynnością finansową.
Korzyści podatkowe – Możliwość odliczenia rat leasingowych od podstawy opodatkowania oraz odliczenie VAT.
Dostęp do nowych technologii – Umożliwia regularne aktualizowanie wyposażenia bez konieczności ponoszenia dużych jednorazowych wydatków.
Jednorazowa amortyzacja – Możliwość skorzystania z jednorazowej amortyzacji, co może przynieść korzyści podatkowe.

Wady leasingu finansowego:

Konieczność opłacenia VAT – W przypadku leasingu finansowego VAT od całej wartości przedmiotu leasingu jest zazwyczaj płatny z góry, co może stanowić znaczne obciążenie finansowe.
Ostateczny koszt – Całkowity koszt leasingu finansowego może być wyższy niż koszt zakupu przedmiotu, ze względu na odsetki i opłaty leasingowe.
Zobowiązanie długoterminowe – Umowy leasingu zwykle wiążą na dłuższy okres, co może ograniczać elastyczność finansową.
Brak własności do czasu wykupu – W trakcie trwania umowy leasingobiorca nie jest właścicielem przedmiotu leasingu; własność przechodzi dopiero po wykupie na koniec umowy.
Odpowiedzialność za przedmiot – Leasingobiorca jest odpowiedzialny za konserwację, ubezpieczenia (ubezpieczenie AC, NNW, itp.) oraz naprawy przedmiotu leasingu, co generuje dodatkowe koszty.
Ograniczenia w użytkowaniu – Umowy leasingowe mogą nakładać ograniczenia, np. dotyczące przebiegu w przypadku pojazdów, co może być niekorzystne dla niektórych użytkowników.
Koszty związane z przedterminowym rozwiązaniem umowy – Wypowiedzenie umowy leasingu przed czasem może wiązać się z wysokimi opłatami karnymi.