Co to jest ETF i jak działa ten instrument finansowy?

Jeśli interesujesz się inwestowaniem, na pewno słyszałeś o funduszach notowanych na giełdzie, czyli ETF-ach. W tym artykule wyjaśnimy dokładnie, co to jest ETF, jak działa, jakie są wady, a jakie zalety funduszy typu ETF i czy warto w nie inwestować.

Co to jest ETF? Definicja

Fundusz ETF (Exchange-Traded Fund) to rodzaj funduszu inwestycyjnego, którego jednostki uczestnictwa są notowane na giełdzie papierów wartościowych, co pozwala na łatwy zakup i sprzedaż jego jednostek przez klientów zarówno indywidualnych, jak i instytucjonalnych.

ETF-y pozwalają na inwestowanie w szeroki wachlarz aktywów, takich jak akcje, obligacje, surowce czy waluty (także kryptowaluty). Dzięki temu inwestorzy mogą łatwo i szybko zdywersyfikować swoje portfele inwestycyjne. Inwestowanie w tego typu fundusze jest aktualnie jednym z najpopularniejszych sposób na inwestowanie pasywne.

Fundusze ETF są projektowane tak, aby śledzić określony indeks giełdowy jak np. S&P 500 czy Dow Jones Industrial Average. Oznacza to, że inwestorzy, którzy kupują jednostki ETF, kupują w istocie koszyk akcji, który składa się z akcji spółek z danego indeksu.

Fundusze tego typu oferują wiele korzyści w porównaniu do innych produktów inwestycyjnych. Po pierwsze, są łatwe w zakupie i sprzedaży, ponieważ ich jednostki uczestnictwa są notowane na giełdzie. Po drugie, są zazwyczaj tańsze niż aktywnie zarządzane fundusze inwestycyjne, ponieważ ich koszty są zazwyczaj niższe.

Jak działa ETF?

Fundusze ETF działają na podobnych zasadach jak zwykłe fundusze inwestycyjne, ale z kilkoma ważnymi różnicami, które omówimy poniżej.

Replikacja indeksu

ETF-y są zaprojektowane tak, aby śledzić wybrane indeksy rynkowe, takie jak S&P 500 czy FTSE 100. Ich celem jest dokładne odzwierciedlenie wyników indeksu, w który inwestują. Dlatego też, jeśli indeks rośnie o 10%, to wartość funduszu również wzrośnie o 10%.

Metody replikacji

Istnieją dwie główne metody replikacji indeksu przez ETF-y: replikacja fizyczna i syntetyczna. W replikacji fizycznej, ETF kupuje rzeczywiste aktywa, takie jak akcje spółek, które znajdują się w indeksie, który chce śledzić. W replikacji syntetycznej, fundusz zawiera umowę swapową z kontrahentem, który zobowiązuje się do zapewnienia mu zwrotu zysków z indeksu.

Zarządzanie i struktura

ETF-y są zarządzane przez specjalistyczne firmy, które dbają o ich codzienną działalność. W ramach swojej struktury fundusze te posiadają akcje, które są notowane na giełdzie. Inwestorzy kupują i sprzedają te akcje, co pozwala im na szybkie i wygodne inwestowanie. W ten sposób, ETF-y umożliwiają inwestorom łatwy i tani dostęp do szerokiej gamy aktywów, a jednocześnie zapewniają wysoki stopień dywersyfikacji.

Historia i ewolucja ETF

Fundusze ETF to jedna z najważniejszych innowacji produktowych w historii branży inwestycyjnej ostatnich kilkudziesięciu lat. Pierwszy fundusz tego typu, Index Participation Shares, został wprowadzony na giełdę amerykańską już w 1993 roku.

Pierwotnie ETF-y zostały projektowane jako alternatywne narzędzie dla inwestorów instytucjonalnych, którzy chcieli uzyskać ekspozycję na szeroki zakres rynków, ale nie chcieli płacić wysokich opłat związanych z zarządzaniem aktywami.

W ciągu kilku lat od ich wprowadzenia na rynek fundusze te stały się bardzo popularne wśród inwestorów indywidualnych. W 1998 roku na giełdzie amerykańskiej pojawił się pierwszy ETF indeksowy, a w 2000 roku pierwszy ETF obligacji.

Od tamtej pory rynek znacznie się rozwinąłm i aktualnie istnieje wiele różnych typów ETF, w tym indeksowych, sektorowych, geograficznych, towarowych i wielu innych. W styczniu 2024 amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd zatwierdziła pierwsze fundusze giełdowe Bitcoin. Trzy miesiące później, 15 kwietnia 2024 roku, fundusze ETF oparte o bitcoin i ethereum zostały zatwierdzone przez organ nadzoru papierów wartościowych Hongkongu.

Do największych firm zarządzających ETF-ami należą tacy giganci jak BlackRock, Vanguard, State Street, Invesco, Charles Schwab, First Trust czy bank inwestycyjny JPMorgan Chase.

Rodzaje ETF-ów

Fundusze ETF są niezwykle zróżnicowane, a aktualnie inwestorzy mają do wyboru ogromną liczbę różnych ich rodzajów. Poniżej przedstawiamy kilka najpopularniejszych:

Akcyjne

ETF-y akcyjne to fundusze inwestycyjne, które inwestują w akcje notowane na giełdzie. Mogą one inwestować w akcje spółek z różnych branż, krajów oraz regionów świata.

Obligacyjne

ETF-y obligacyjne to fundusze inwestycyjne, które inwestują w obligacje. Mogą one inwestować w obligacje rządowe, korporacyjne oraz komunalne. ETF-y obligacyjne pozwalają na dywersyfikację portfela inwestycyjnego oraz minimalizację ryzyka.

Surowcowe

ETF-y surowcowe to fundusze inwestycyjne, które inwestują w surowce takie jak złoto, srebro, ropa naftowa, gaz ziemny, metale przemysłowe oraz wiele innych. ETF-y surowcowe pozwalają na inwestowanie w surowce bez konieczności fizycznego ich posiadania.

ETF-y nieruchomości

ETF-y nieruchomości inwestują w nieruchomości komercyjne, takie jak biurowce, centra handlowe czy mieszkania. Dają one inwestorom możliwość inwestowania w sektor nieruchomości bez konieczności bezpośredniego zakupu nieruchomości. ETF-y nieruchomości mogą być atrakcyjne dla inwestorów poszukujących dywersyfikacji portfela i korzyści związanych z inwestowaniem w nieruchomości, takimi jak dochód z najmu i potencjalny wzrost wartości nieruchomości.

Geograficzne

ETF-y geograficzne śledzą rynki akcji lub obligacji w określonych regionach geograficznych, takich jak Stany Zjednoczone, Europa, Azja czy rynki wschodzące. Dzięki temu inwestorzy mogą uzyskać ekspozycję na określone regiony świata bez konieczności zakupu poszczególnych papierów wartościowych z tych regionów. ETF-y geograficzne mogą być atrakcyjne dla inwestorów, którzy chcą zdywersyfikować swój portfel i wykorzystać potencjalne zyski z różnych rynków światowych.

Alternatywne i specjalistyczne

Oprócz ETF-ów akcyjnych, obligacyjnych czy surowcowych, istnieją również inne, nieco bardziej specjalistyczne. Na przykład Bitcoin ETF-y, które inwestują w kryptowaluty czy Inverse ETF-y, które pozwalają na inwestowanie w spadki rynku.

Wady i zalety ETF

Jak wszystkie instrumenty finansowe, fundusze typu ETF mają zarówno zalety, ale także wady. Potencjalne korzyści i ryzyka z nimi związane znajdziesz poniżej.

Zalety ETF

• Dywersyfikacja: ETF-y często śledzą indeksy, sektory lub rynki, co pozwala inwestorom uzyskać dostęp do szerokiego spektrum aktywów, co z kolei pomaga w dywersyfikacji portfela inwestycyjnego. Dzięki temu można zmniejszyć ryzyko związane z inwestycją w pojedyncze aktywa.
• Niskie koszty: W porównaniu z niektórymi innymi funduszami inwestycyjnymi, ETF-y często mają niższe koszty zarządzania. Ponadto, w przypadku ETF-ów indeksowych, koszty zarządzania mogą być niższe niż u aktywnych funduszy, ponieważ nie wymagają one aktywnego zarządzania przez profesjonalnych menedżerów.
• Łatwa dostępność: ETF-y są notowane na giełdzie, co oznacza, że można je łatwo kupować i sprzedawać podczas sesji giełdowych za pomocą zwykłego rachunku brokerskiego. To sprawia, że inwestowanie w ETF-y jest wygodne i dostępne dla szerokiego grona inwestorów.
• Transparentność: Struktura ETF-ów pozwala inwestorom na śledzenie składu portfela oraz wartości aktywów netto (NAV) w czasie rzeczywistym. Dzięki temu inwestorzy mają transparentny dostęp do informacji dotyczących ich inwestycji.
• Elastyczność: ETF-y umożliwiają inwestorom różne strategie inwestycyjne, takie jak inwestowanie w szerokie indeksy, sektory, regiony geograficzne, czy nawet poszczególne branże, w zależności od ich preferencji i celów inwestycyjnych.
• Możliwość inwestowania w różne klasy aktywów: Oprócz ETF-ów akcji, istnieją również ETF-y śledzące obligacje, surowce, nieruchomości oraz inne klasy aktywów, co daje inwestorom możliwość zdywersyfikowania swojego portfela w zależności od ich preferencji.
• Niski minimalny kapitał początkowy: Wiele ETF-ów ma niski minimalny kapitał początkowy, co oznacza, że ​​są one dostępne dla inwestorów o różnym poziomie zasobności finansowej.
• Płynność: Większość ETF-ów jest płynna, co oznacza, że mają one duży wolumen handlu i w związku z tym są łatwo kupowane i sprzedawane na rynku wtórnym.

Ryzyka i wady ETF

• Ryzyko rynkowe: Wartość ETF-u może wzrosnąć lub spaść w zależności od zmian cen akcji lub innych instrumentów finansowych, które są jego składnikiem. Ryzyko rynkowe wynika z ogólnych fluktuacji na rynkach finansowych.
• Ryzyko sektorowe: Niektóre ETF-y mogą być skoncentrowane na określonym sektorze gospodarki lub branży. Jeśli ten sektor doświadczy trudności, wartość ETF może spaść.
• Ryzyko płynności: Niektóre ETF-y mogą być mniej płynne niż inne, co oznacza, że ​​może być trudniej znaleźć kupca lub sprzedawcę w celu dokonania transakcji, zwłaszcza w przypadku niewielkich funduszy lub niszowych rynków.
• Ryzyko walutowe: Jeśli inwestujesz w ETF-y zagraniczne, istnieje ryzyko związane z wahaniem kursów walutowych. To może wpłynąć na wartość Twojej inwestycji, gdy kurs waluty bazowej wzrośnie lub spadnie w stosunku do Twojej waluty lokalnej.
• Ryzyko kosztów: ETF-y mogą wiązać się z różnymi kosztami, takimi jak opłaty za zarządzanie, prowizje za transakcje, oraz różnice między ceną kupna a sprzedaży (spread). Te koszty mogą zmniejszyć całkowity zwrot z inwestycji.
• Ryzyko braku dywersyfikacji: Inwestowanie w pojedyncze ETF-y może nie zapewnić wystarczającej dywersyfikacji portfela, co może zwiększyć ryzyko inwestycyjne w przypadku, gdy jedna branża, sektor lub kraj doświadcza trudności.

ETF a fundusz indeksowy

Mimo że ETF-y i fundusze indeksowe mają podobny cel inwestycyjny, którym jest naśladowanie określonego indeksu, to są m.in. pewne różnice.

Sposób handlu

ETF są handlowane na giełdzie papierów wartościowych tak jak akcje, co oznacza, że ich ceny mogą się zmieniać w ciągu dnia w czasie rzeczywistym. Fundusze indeksowe zwykle są rodzajem funduszu wzajemnego, który jest wyceniany raz dziennie po zamknięciu rynków, i transakcje są realizowane po tej wycenie.

Minimalna inwestycja

Fundusze indeksowe często mają minimalną kwotę inwestycji, która może być wymagana przy pierwszym zakupie. ETF nie mają takiej minimalnej kwoty inwestycji; można kupić jedną akcję ETF, co odpowiada części wartości całego funduszu.

Opłaty transakcyjne

Kupując i sprzedając ETF, inwestorzy zazwyczaj płacą prowizję maklerską, chociaż wiele platform handlowych oferuje teraz ETF bez prowizji. Fundusze indeksowe mogą mieć opłaty za nabycie lub umorzenie jednostek uczestnictwa, ale często można je kupować bezpośrednio od firmy zarządzającej bez opłat transakcyjnych.

Dostępność

ETF są dostępne dla inwestorów międzynarodowych i mogą być kupowane przez każdego, kto ma dostęp do giełdy, na której ETF jest notowany. Fundusze indeksowe mogą być ograniczone do rezydentów kraju, w którym fundusz jest zarejestrowany.

Dywidendy

ETF zazwyczaj wypłacają dywidendy inwestorom bezpośrednio, podczas gdy fundusze indeksowe mogą reinwestować dywidendy lub wypłacać je inwestorom w zależności od polityki funduszu.

Zarządzanie

Zarówno ETF, jak i fundusze indeksowe są zazwyczaj pasywnie zarządzane, co oznacza, że nie próbują przewyższyć rynku, lecz pasywnie naśladują indeks referencyjny.

Płynność

ETF zazwyczaj oferują wyższą płynność niż fundusze indeksowe, ponieważ mogą być kupowane i sprzedawane w ciągu dnia na giełdzie. Płynność funduszy wzajemnych jest ograniczona do jednej transakcji na koniec dnia handlowego.

Inwestowanie w ETF w praktyce

Od czasów wprowadzenia pierwszych ETF do dziś, fundusze te stały się najpopularniejszym instrumentem inwestycyjnym na świecie. W Polsce ich popularność także stale rośnie, a inwestorzy coraz chętniej korzystają z ich zalet. Aby inwestować w ETF, musisz wykonać podstawowe kroki.

Edukacja

Zanim zaczniesz inwestować, ważne jest, abyś zrozumiał, czym są ETFy i jak działają. Są to fundusze inwestycyjne notowane na giełdzie, które zwykle śledzą określone indeksy giełdowe, sektory, towary lub inne klasy aktywów.

Określenie celów inwestycyjnych

Musisz wiedzieć, jakie są Twoje cele finansowe, horyzont inwestycyjny i apetyt na ryzyko. To pomoże Ci wybrać odpowiednie ETFy dla Twojego portfela.

Wybór brokera

Aby inwestować w ETFy, potrzebujesz konta maklerskiego u brokera, który oferuje handel tymi instrumentami. Wybierz brokera, który oferuje niskie opłaty transakcyjne i dostęp do szerokiej gamy ETFów.

Wybór ETF

Zdecyduj, które ETFy najlepiej pasują do Twojego portfela. Możesz wybrać ETFy, które śledzą duże indeksy giełdowe, takie jak S&P 500, lub takie, które koncentrują się na konkretnych sektorach lub regionach geograficznych.

Wybór konkretnych ETFów powinien być podyktowany analizą ich składu aktywów, historii wyników, wielkości aktywów zarządzanych (AUM), płynności (liquidity), kosztów zarządzania (expense ratio) oraz śledzenia błędów (tracking error). Zanim wybierzesz, zwróć uwagę przede wszystkim na:

• Skład aktywów: Upewnij się, jakie aktywa znajdują się w portfelu ETF, aby ocenić, czy dany fundusz pasuje do Twojej strategii inwestycyjnej. Niektóre ETFy mogą być złożone z setek różnych akcji, co zapewnia dużą dywersyfikację, podczas gdy inne mogą koncentrować się na specyficznych sektorach lub klasach aktywów.
• Historia wyników: Chociaż przeszłe wyniki nie są gwarancją przyszłych rezultatów, analiza historycznej wydajności może dostarczyć informacji o tym, jak ETF radził sobie w różnych warunkach rynkowych.
• Wielkość aktywów zarządzanych (AUM): Większe ETFy mają tendencję do większej płynności i niższych kosztów operacyjnych, co może przekładać się na niższe expense ratio.
• Płynność: Ważne jest, aby ETF był wystarczająco płynny, aby umożliwić łatwe wejście i wyjście z pozycji bez znaczącego wpływu na cenę.
• Koszty zarządzania (expense ratio): Jest to procentowa wartość aktywów funduszu pobierana rocznie za zarządzanie i administrowanie ETFem. Niskie expense ratio jest korzystne dla inwestora, gdyż mniejsze koszty mogą przekładać się na wyższą stopę zwrotu w dłuższym okresie.
• Śledzenie błędów (tracking error): Jest to miara, która pokazuje, jak dokładnie ETF replikuje wydajność śledzonego indeksu. Mniejszy tracking error wskazuje na lepszą zgodność z indeksem.

Wykonanie transakcji

Po wybraniu ETFów, zaloguj się na swoje konto maklerskie i złoż zamówienie. ETFy kupuje się tak samo jak akcje, czyli możesz złożyć zlecenie po cenie rynkowej (market order) lub określić cenę, po której chcesz kupić (limit order).

ETF vs fundusz inwestycyjny vs akcje

Poniżej tabela porównująca ETF-y, fundusze inwestycyjne i akcje:

Cecha	ETF (Exchange-Traded Fund)	Fundusz Inwestycyjny	Akcje
Sposób handlu	Na giełdzie przez cały dzień, ceny zmienne	Po cenie NAV na koniec dnia	Na giełdzie przez cały dzień, ceny zmienne
Zarządzanie	Zazwyczaj pasywne (śledzenie indeksu)	Może być aktywne lub pasywne	Nie dotyczy (posiadanie udziałów w firmie)
Koszty	Zazwyczaj niższe opłaty zarządzania	Wyższe opłaty zarządzania	Koszty transakcyjne i prowizje maklerskie
Minimalne inwestycje	Cena jednej akcji ETF na giełdzie	Zazwyczaj wyższe minimalne inwestycje	Cena jednej akcji na giełdzie
Dywidendy	Możliwość dystrybucji lub reinwestycji	Dystrybucja w określonych odstępach	Wypłacane bezpośrednio do akcjonariuszy
Podatki	Efektywna struktura podatkowa	Możliwe zdarzenia podatkowe z transakcji	Podatek od dywidend i zysków kapitałowych
Dostępność	Dostępne dla każdego z kontem maklerskim	Dostępność zależna od firmy inwestycyjnej	Dostępne dla każdego z kontem maklerskim
Potencjał zysku	Zależny od rynku; dywersyfikacja	Zależny od wyników zarządzania funduszem	Zależny od indywidualnej firmy i jej wyników

Popularne ETF-y

Mnogość funduszy tego typu na rynku jest tak duża, że znalezienie spełniającego Twoje preferencje może być naprawdę skomplikowane. Mimo że nie polecamy inwestycji w żaden z funduszy, poniżej znajdziesz kilka niezwykle popularnych ETF-ów ostatnich lat.

SPDR S&P 500 ETF Trust (SPY)

Jest to jeden z najstarszych i największych ETFów, który śledzi wyniki indeksu S&P 500, reprezentującego 500 największych spółek z amerykańskich giełd. Jest to pasywnie zarządzany fundusz, który jest popularnym wyborem dla inwestorów poszukujących ekspozycji na amerykański rynek akcji.

iShares MSCI Emerging Markets ETF (EEM)

EEM śledzi indeks MSCI Emerging Markets Index, który obejmuje akcje z krajów rozwijających się. Jest to sposób dla inwestorów na uzyskanie ekspozycji na rynki wschodzące, które mogą oferować wyższy potencjał wzrostu, ale również większe ryzyko.

Vanguard FTSE Developed Markets ETF (VEA)

Ten fundusz śledzi wyniki indeksu FTSE Developed All Cap ex US Index, który obejmuje akcje z rozwiniętych rynków poza Stanami Zjednoczonymi. Zapewnia dywersyfikację międzynarodową i jest popularny wśród inwestorów poszukujących ekspozycji na rynki rozwinięte.

iShares Core U.S. Aggregate Bond ETF (AGG)

AGG śledzi indeks Bloomberg Barclays U.S. Aggregate Bond Index, który obejmuje szeroki zakres obligacji denominowanych w dolarach amerykańskich, w tym rządowe, hipoteczne, korporacyjne i inne. Jest to popularny wybór dla inwestorów szukających stabilności i przepływó dochodowych w swoim portfelu inwestycyjnym.

Vanguard Total Stock Market ETF (VTI)

Ten fundusz oferuje ekspozycję na cały rynek akcji w Stanach Zjednoczonych, śledząc indeks CRSP US Total Market Index. Obejmuje on małe, średnie i duże spółki z różnych sektorów, co czyni go dobrym wyborem dla inwestorów poszukujących zdywersyfikowanej ekspozycji na amerykańskie akcje.

Invesco QQQ ETF (QQQ)

Ten fundusz śledzi indeks NASDAQ-100, który składa się z 100 największych i najbardziej innowacyjnych spółek nienależących do sektora finansowego notowanych na giełdzie NASDAQ. Jest to popularny wybór dla inwestorów poszukujących ekspozycji na sektor technologiczny i innowacyjne firmy.

iShares Russell 2000 ETF (IWM)

IWM śledzi indeks Russell 2000, który obejmuje 2000 mniejszych spółek z rynku amerykańskiego. Jest to preferowany instrument dla inwestorów, którzy chcą zainwestować w segment małych spółek, co może oferować wyższy potencjał wzrostu, ale również wiąże się z wyższym ryzykiem.

Popularne ETF-y w Polsce

W Polsce najpopularniejszymi ETF-ami są te, które odzwierciedlają wyniki indeksu WIG. Indeks WIG to indeks giełdowy, który obejmuje największe spółki notowane na GPW. Wśród najpopularniejszych ETF-ów na GPW znajdują się m.in.:

• Lyxor WIG20 TR ETF, który odzwierciedla wyniki indeksu WIG20,
• BNP Paribas Easy WIG30 ETF, który odzwierciedla wyniki indeksu WIG30,
• Xtrackers mSCI Poland ETF, który odzwierciedla wyniki indeksu mSCI Poland.

ETF-y na polskim rynku są coraz popularniejsze, a ich dostępność na GPW przyciąga coraz większą liczbę inwestorów zarówno indywidualnych, jak i instytucjonalnych.

Częste pytania (FAQ)

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na częste pytania dotyczące funduszy typu ETF.

Opracowanie Money Wire. Żródła: Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, Amerykańska Komisja Papierów Wartościowych, Reuters, Investopedia.com.